مەدەنىيەت
كوللېكتىپ- ئىجتىمائىي خاتىرە (خاتىرىلەش مەدەنىيىتى): ئۆتمۈش بىلەن يۈزلىشىشىنىڭ مۇھىملىقى
ئۆتمۈشنىڭ مەسئۇلىيىتىنى ئېلىش، ئۆتمۈش بىلەن يۈزلىنىش ئارقىلىق ئەمەلگە ئاشىدۇ. بۇ يۈزلىنىش، ئادەتتە ماددىي ۋە مەنىۋىي جەھەتلەر بىلەن شەكىللىنىدۇ.بۇ ماقالىدە مۇزاكىرە قىلىدىغان كوللېكتىپ خاتىرە (خاتىرىلەش مەدەنىيىتى)، ئۆتمۈشتە ناھەقچىلىققا ئۇچرىغان كىشىلەرنىڭ خاتىرىلىرىنى ۋە ئەسلىمىلىرىنى ياشىتىشقا مەركەزلىشىدۇ. كوللېكتىپ خاتىرە چۈشەنچىسىگە قارايدىغان بولساق، ئەمەلىيەتتە جەمئىيەتنىڭ ئورتاق خاتىرىسىنى شەكىللەندۈرگەن ئۆتمۈش بىلەن يۈزلىنىۋاتقانلىقىنى كۆرىمىز.
كۈندىلىك پەلسەپە: قانچىلىك تۇيغۇداشلىق ھەددىن زىيادە تۇيغۇداشلىق ھېسابلىنىدۇ؟
مەن ھەددىن زىيادە تۇيغۇداشلىقنىڭ يامان نەرسە بولۇپ قېلىشى مۇمكىنمۇ دەپ ئويلاپ قالدىم. چۈنكى مەن، ئومۇمەن، بىز «تۇيغۇداشلىق» سۆزىنى ئىجابىي نەرسە سۈپىتىدە قوللىنىمىز دەپ ئويلايمەن. ئەگەر بىرەيلەننىڭ تۇيغۇداشلىق سەۋىيەسى يۇقىرى بولسا، ئۇلار ياخشى ئادەم دەپ قارىلىدۇ. مەن تۇيغۇداشلىقنى باشقا بىر كىشىنىڭ نېمىنى ھېس قىلىۋاتقانلىقى ۋە ئويلاۋاتقانلىقىنى بىلىش ئىقتىدارى دەپ چۈشىنىمەن. يۇقىرىداۋامىنى ئوقۇش ›
ئەرەب ئەخلاقىي تەپەككۇرى – ھازىرقى ئەھۋال
(كىتاپ خۇلاسىسى) ئەرەب ئەخلاقىي تەپەككۇرى، يىلتىزى ئىسلامدىن بۇرۇنقى ئەرەب جەمئىيىتىگە تايانغان، ئەمما ئىسلامنىڭ تەبلىغ قىلىنىشى ۋە تەرەققىياتى بىلەن چوڭقۇرلىشىپ بېيىغان بىر ساھە سۈپىتىدە، ھەم دىنىي ھەم پەلسەپىۋى جەھەتلەردە مۇھىم بىر تەرەققىيات جەريانىنى باشتىن كەچۈرگەن. بۈگۈنكى كۈندە ئەرەب ئەخلاقىي تەپەككۇرى، بۇ تارىخىي ۋە مەدەنىيەت مىراسىنىڭ تەنقىدى ۋە قايتا چۈشەندۈرۈلۈشى بىلەن شەكىللەنمەكتە.داۋامىنى ئوقۇش ›
دوكتور نەبىجان تۇرسۇننىڭ «ئۇيغۇر ئومۇمىي تارىخى» ناملىق ئەسىرى سىلاۋىيان يېزىقىدا نەشر قىلىنىشقا باشلىدى
دوكتور نەبىجان تۇرسۇننىڭ «ئۇيغۇر ئومۇمىي تارىخى»نىڭ « شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى تارىخى» قىسىملىرى ئالمۇتادا سىلاۋىيان يېزىقىدا تارقىتىلىشقا باشلىدى ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ قەدىمدىن ھازىرغىچە بولغان نەچچە مىڭ يىللىق ۋە كۆپ ئەسىرلىك ئومۇمىي تارىخىنىڭ دۇنيا يۈزىدىكى ھازىرغىچە يورۇق كۆرگەن ئەڭ تەپسىلىي سەمەرىسى — ئىستېداتلىق، مول ھوسۇللۇق ئۇيغۇر تارىخشۇناسى، تارىخ پەنلىرى دوكتورى نەبىجانداۋامىنى ئوقۇش ›
بىپەرۋالىقنى ئۆگىنىۋېلىش: ئېپىكتىتۇس، سىسېرا، سېنىكا (پەلسەپەنىڭ قىسقىچە تارىخى: 5- باب)
5- باب، بىپەرۋالىقنى ئۆگىنىۋېلىش: ئېپىكتىتۇس، سىسېرا، سېنىكا تەرجىمان: ئابدۇلھەفىز مەخسۇم تەرجىمە تەھرىرى: ئابدۇرېھىم دۆلەت ئۆيدىن چىققان ھامان يامغۇر يېغىپ كەتسە، بۇ ھەقىقەتەنمۇ كىشىنى ئەپسۇسلاندۇرىدۇ. لېكىن سىرتقا چىقىشىڭىز زۆرۈر، ئالدىڭىزدا يامغۇرلۇق چاپان كىيىش ياكى كۈنلۈك ئېلىۋېلىش ۋە ياكى بىراقلا سىرتقا چىقماسلىقتىن باشقا تاللىشىڭىز يوق، ھەرقانچە قىلسىڭىزمۇ يامغۇرنى ئۆزىڭىزداۋامىنى ئوقۇش ›
ھەقىقى بەخت (پەلسەپەنىڭ قىسقىچە تارىخى 2- باب)
«بىر چېچەك بىلەن ياز كەلمەس»، بەلكىم سىز بۇ جۈملىنى ۋىليام شېكىسپېر ياكى باشقا بىر ئۇلۇغ شائىرنىڭ سۆزى دەپ ئويلىشىڭىز مۇمكىن. ئاڭلىماققا شۇنداق. ئەمەلىيەتتە ئۇ ئارستوتېلنىڭ «نىكوماچ ئەخلاقى» ناملىق كىتابىدىن ئېلىنغان ، كىتابنىڭ بۇنداق ئاتىلىشىنىڭ سەۋەبى بولسا ئارستوتېل ئۇنى ئوغلى نىكوماچقا بېغىشلىغان. ئۇ ئوتتۇرىغا قويماقچى بولغان نۇقتا شۇكى ، يازنىڭ كەلگەنلىكىنىداۋامىنى ئوقۇش ›
يېڭى ئۇچۇر-ئالاقە تېخنىكىسى ۋە بىخەتەرلىك سىياسەتلىرى
ھۈسەيىن چەلىك كىرىش يېڭى ئۇچۇر-ئالاقە تېخنىكىسىنىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ، كىشىلەر بىر-بىرى بىلەن تېخىمۇ يېقىنلاشتى. بۇ يېقىنلىشىش كىشىلەر ۋە دۆلەتلەرنى بىر نۇقتىغا ئەكىلىش ئۈچۈن تېخىمۇ كۆپ ئالاقە قىلىشقا قىستىدى. نەتىجىدە، ئۇچۇر تەبىئىي مۇھىتتىن ئوزۇقلىنىشقا ۋە كىشىلەرنىڭ مەنپەئىتى ئۈچۈن تارقىلىشقا باشلىدى. ئەمما ئۇچۇرنى ۋە مۇناسىۋەتنى يامان غەرەزدە ئىشلىتىش ئەھۋاللىرىمۇ مەۋجۇت ئىدى. شۇڭلاشقاداۋامىنى ئوقۇش ›
ئىسلام، مۇسۇلمانلار ۋە زامانىۋى تېخنولوگىيە
سەييىد ھۈسەيىن نەسىر بۇ ماقالىدە زامانىۋى تېخنولوگىيەنىڭ ئېكولوگىيە ۋە ئىنسانلارنىڭ ياشاش مۇھىتىغا بولغان تەسىرىگە مۇناسىۋەتلىك كۆز قاراشلار ئوتتۇرىغا قويۇلغان. زامانىۋى تېخنولوگىيەنىڭ مەھسۇلى بولغان مۇھىت بۇزۇلۇش ئىنسانلار دۇچ كېلىۋاتقان ئەڭ ئېغىر تەھدىتتۇر. كۈنىمىزدە زامانىۋى تېخنولوگىيە كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى ئەنئەنىۋى ئىشلەپچىقىرىش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئورنىنى ئىگىلىمەكتە . زامانىۋى تېخنولوگىيەلەرنىڭ ئەنئەنىۋى قوراللارنىڭ ئورنىنى ئېلىشى ئىنسانلارنىڭ مەنىۋىداۋامىنى ئوقۇش ›
كۈلتۈر “روبوتى”دىن ھەققىي ئەركىنلىككە قاراپ
يېقىن كەلگۈسىدە ئىنسانلارنىڭ ئورنىنى روبوتلارنىڭ ئېلىۋالىدىغانلىقى ھەققىدە قاراشلار ئىلگىرى سۈرۈلمەكتە ،بۇ سەۋەبتىن ئىنسانلار ئۆزىنىڭ كەلگۈسىدىكى تەقدىرىن ھازىردىن باشلاپلا ئەندىشە قىلماقتا. لېكىن ئىنسانلارنىڭ كەچمىش ۋە بۈگۈننى شەكىللەندۈرىدىغان كۈلتۈرنىڭ روبوتىغا ئايلىنىپ كېتىپ ھەققىي ئەركىنلىكىدىن مەھرۇم قالغان ئىنسانلار تەقدىرىن ئەندىشە قىلىپ كەتمەيدۇ. بۇ ئىككى خىل ئەھۋالنىڭ قايسىسىنىڭ بەكرەك قورقۇنچلۇق ۋە خەتەرلىك ئىكەنلىكىگە بىرداۋامىنى ئوقۇش ›