دوكتور نەبىجان تۇرسۇنىنىڭ 1933يىلىدىكى شەرقىي تۈركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيەت خاتىرىسىگە چوڭ سوۋغاتى   تارىخ پەنلىرى دوكتورى نەبىجان تۇرسۇننىڭ «ئۇيغۇر ئومۇمىي تارىخى» ناملىق ئەسىرىنىڭ 5-6- توملىرى « شەرقىي تۈركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيىتى ۋە ئۇيغۇر مىللىي گۈللىنىش ھەرىكەتلىرى » 12-نويابىر جۇمھۇرىيەت كۈنىگە ئاتاپ نەشردىن چىقىشقا باشلىدى. بۇنىڭ بىلەن، سىز ئاپتورنىڭ 30 يىللىق جاپا-مۇشەققەتلىقداۋامىنى ئوقۇش ›

سـۆزنى رافائېـل لەمكىندىـن باشـلاش، ئىرقـى قىرغىنچىلىـق ئۇقۇمىنــى ئۈنۈملــۈك چۈشەندۈرۈشــنىڭ ياخشــى باشلىنىشــى بولالايــدۇ. ئــۇ »ئىرقــى قىرغىنچىلىــق-Genocide »ســۆزىنىڭ ئىجاتچىســى ۋە ئىرقــى قىرغىنچىلىــق چۈشەنچىســىنىڭ ئاتىسـى بولـۇش سـۈپىتى بىلـەن، ئۇنىـڭ تەرجىمىھالىمـۇ ئىرقـى قىرغىنچىلىـق ئۇقۇمـى بىلـەن دەۋرداشـلىق خاراكتېرىگـە ئىگـە. ئۇنىــڭ تەرجىمىھالــى بولســا بىــر قېتىملىــق قەھرىمانلىــق ئۇرۇشـىغا ئوخشـاش بولـۇپ، 1948 -يىلـى »بىرلەشـكەن دۆلەتلـەر تەشــكىالتىنىڭ ئىرقــى قىرغىنچىلىقنــىداۋامىنى ئوقۇش ›

  تارىختىــن بۇيــان، ئىنســانلارنىڭ تۇغۇلغاندىــن كېيىــن قانچىلىــك ئۆمــۈر كۆرۈشــى داۋاملىــق تــالاش – تارتىـش قىلىنغـان مەسـىللەردىن بىـرى بولـۇپ كەلـدى. ئىنســانلارنىڭ قانچىلىــك ئۆمــۈر كۆرۈشــى ياكــى يېشــى ئوخشــىمىغان رايــون ۋە جەمئىيەتلــەردە ئوخشــاش بولمىغــان. شــۇنداقلا ئادەملەرنىــڭ ئوتتۇرىچــە ئۆمرىمــۇ زامــان ۋە ماكانغــا ئاساســەن پەرقلىــق بولغــان. بولۇپمــۇ ئۇيغۇرلارغــا ئوخشــاش ئۆزگىلەرنىــڭ بويۇنتۇرۇقــى ئاســتىدىكى مىللەتلــەردە ياشــاش ھوقۇقىغــا مــاسداۋامىنى ئوقۇش ›

مۇسۇلمان زىھنىنىڭ پادىلىشىشى         ئىمپېرىيەلەر دەۋرىدە سىياسىي تۈزۈملەر شەرق جەمئىيەتلىرىدە (شەرق مۇستەبىتلىكى) «پادىچى-پادا مۇناسىۋىتى» ئۈستىگە قۇرۇلدى. گرېتسىيەدە «كېمە-كاپىتان مۇناسىۋىتى»گە تايانغان «شەھەر دۆلەتلىرى»، ئوتتۇرا ئەسىردىكى ياۋروپادا «كېنىزەكلەر-فېئودال-خانلىقلار» مەۋجۇت ئىدى. بۇرژۇۋازىيەنىڭ باش كۆتۈرۈشى بىلەن، ياۋروپا «مىللىي-ئۇلۇس»دۆلەتكە ئۆتتى. ئەرەبىستاننىڭ جەنۇبىدىكى يەمەندە رىم ئىمپېرىيەسىدىكى «پارلامېنت»قا ئوخشاپ كېتىدىغان خانلىقلار (مەيىن-سەبە) تۈزۈمى بار ئىدى.  داۋۇت ئەلەيھىسساللامداۋامىنى ئوقۇش ›

خىتــاي ھاكىمىيىتىنىــڭ خىتــاي مەدەنىيىتىنــى ئاســاس قىلغــان سىياســىي گــەۋدە ئىچىدىكــى خىتــاي مەدەنىيىتىگــە تــەۋە بولمىغــان مىللەتلەرنــى ئاسسىمىلياتسـىيە قىلىش سىياسـىتى ۋە جەريانلىرى ھەققىـدە ئـاز بولمىغـان تەتقىقاتـلار ئېلىـپ بېرىلغـان بولــۇپ، كۆپىنچىســدە خىتــاي كوممۇنىســت ھاكىمىيىتــى دەۋرى ئاســاس قىلىنغــان. بــەك ئــاز بىــر قىســىم تەتقىقاتــلاردا مەلــۇم بىــر ســۇلاللىدىكى مىللەتلەرنىــڭ ئاسسىمىلياتســىيە بولــۇش جەريانــى تىلغــا ئېلىنغــان بولســىمۇ، خىتــاي مەدەنىيىتىنىــڭداۋامىنى ئوقۇش ›

-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا شەرقىي تۈركىستان مانجۇ – چىڭ ئىمپېرىيەسى تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنغاندىن كېيىـن، بـۇ بىپايـان زېمىننـى قانـداق ئىـدارە قىلىـش، ئۇنـى قانـداق قىلىـپ ئـۆز ھۆكۈمرانلىقىـدا مۇسـتەھكەم ۋە مۇقىــم ســاقلاش مەسىلىســى ئوتتۇرىغــا چىقىــپ تاكـى ھازىرغىچـە بـۇ زېمىنغـا ھۆكۈمرانلىـق قىلغۇچـى ھەرخىــل ھاكىمىيەتلەرنىــڭ ئــەڭ مۇھىــم باشــقۇرۇش سىياســىتى كۈنتەرتىپىدىكــى مۇھىــم مەســىلە بولــۇپ كەلــدى. بــۇ رايوندىكــى ئۈزلۈكســىزداۋامىنى ئوقۇش ›

  خىتــاي ھۆكۈمىتــى 137 يىللىــق شــەرقىي تۈركىســتان مۇســتەقىللىق دەۋاســىنى تېررورلــۇق دەپ تەبىرلــەپ كەلمەكتــە. ئىشــغالىيەت ۋە ئاسسىمىلياتســىيە سىياســىتىگە قارشــى شــەرقىي تۈركىســتان خەلقــى ئېلىــپ بېرىۋاتقــان دەۋانىــڭ سىياســىي ئىدېئولوگىيەســىنى پــان ئىســلامىزم ۋە پــان تۈركىســىزم بىلــەن باغلىغــان خىتــاي ھۆكۈمىتــى، شــەرقىي تۈركىســتاننىڭ كونتروللۇقــى ۋە مۇقىملىقىغــا كاپالەتلىــك قىلىــش ئۈچــۈن ئالــدى بىلــەن بــۇ ئىدېئولوگىيەنــى يوقىتىشــقا ئۇرۇنــدى. بــۇداۋامىنى ئوقۇش ›

رىـم ئىمپېراتـورى ماركـۇس ئارېلىيـۇس ئانتونىنـۇس )Marcus Aurelius Antoninus ،180 – 121( دەۋرىــدە رىمــدا 165 – يىلدىــن 180 يىلغىچــە 15 يىــل داۋامالشــقان يۇقۇملــۇق كېســەللىك يــۈز بەرگەنىــدى. رىــم ئىمپېرىيەســىنىڭ ئىقتىســادىي ۋە تىجارىتىگــە زىيــان كەلتۈرگــەن بــۇ يۇقۇملــۇق كېســەللىك يەنــە دۆلەتنىــڭ ئاجىزلىشىشــىغىمۇ ســەۋەب بولغانىــدى. رىــم ئىمپېرىيەســىدە 249 – يىلدىــن 262 – يىلغىچــە داۋامالشــقان يۇقۇملــۇقداۋامىنى ئوقۇش ›

  مۇھەممەدئەلى ئورخۇن   ئىلمىــي تەتقىقــات ئەســەرلىرىنى باشــقا يازمىلاردىــن ئايرىــپ تۇرىدىغــان مۇھىــم ئالاھىدىلىــك قوللىنىلغــان تەتقىقــات ئۇســۇلى ۋە مېتودىنىــڭ پەرقلىــق بولۇشــىدۇر. بۈگۈنكــى ئاكادېمىــك دۇنيــادا بولســا تەتقىقاتلارنــى ئىلمىــي ئۇســۇل بىلــەن ئېلىــپ بېرىــش ئاللىبــۇرۇن تەكىتلــەپ ئولتۇرۇشــنىڭ ھاجىتــى قالمىغــان، ھەممــە بىلىدىغــان قائىدىگــە ئايلانــدى. مۇنداقچــە قىلىــپ ئېيتقانــدا، بىــر ئەسـەرنى ئىلمىـي بولماپتـۇ، دېگـەن ۋاقتىمىـزدا ئادەتتـە ئـۇداۋامىنى ئوقۇش ›

      دوتسىنت دوكتور ئەلى بۇراك خىتاي بىلەن ئامېرىكا ئوتتۇرىسىدىكى يەرشارىۋى رىقابەتنىڭ كۈنسېرى گەۋدىلىنىۋاتقانلىقى ئىنكار قىلغىلى بولمايدىغان ھەقىقەت. ھەتتا، ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى رىقابەت كەلتۈرۈپ چىقارغان جىددىيلىكنى بەزى تەھلىلچىلەر «يېڭى سوغۇق مۇناسىۋەتلەر ئۇرۇشى» دەپ تەسۋىرلەيدۇ. خىتاي يېقىنقى يىللاردا دۇنيانىڭ كۈچىيىۋاتقان يەر شارىۋى كۈچ دۆلەت بولۇش دەرىجىسىگە ئەمەلىيەتتە ئۇنداق ئاسان يەتمىدى.داۋامىنى ئوقۇش ›