مۇسۇلمان زىھنىنىڭ پادىلىشىشى         ئىمپېرىيەلەر دەۋرىدە سىياسىي تۈزۈملەر شەرق جەمئىيەتلىرىدە (شەرق مۇستەبىتلىكى) «پادىچى-پادا مۇناسىۋىتى» ئۈستىگە قۇرۇلدى. گرېتسىيەدە «كېمە-كاپىتان مۇناسىۋىتى»گە تايانغان «شەھەر دۆلەتلىرى»، ئوتتۇرا ئەسىردىكى ياۋروپادا «كېنىزەكلەر-فېئودال-خانلىقلار» مەۋجۇت ئىدى. بۇرژۇۋازىيەنىڭ باش كۆتۈرۈشى بىلەن، ياۋروپا «مىللىي-ئۇلۇس»دۆلەتكە ئۆتتى. ئەرەبىستاننىڭ جەنۇبىدىكى يەمەندە رىم ئىمپېرىيەسىدىكى «پارلامېنت»قا ئوخشاپ كېتىدىغان خانلىقلار (مەيىن-سەبە) تۈزۈمى بار ئىدى.  داۋۇت ئەلەيھىسساللامداۋامىنى ئوقۇش ›

خىتــاي ھاكىمىيىتىنىــڭ خىتــاي مەدەنىيىتىنــى ئاســاس قىلغــان سىياســىي گــەۋدە ئىچىدىكــى خىتــاي مەدەنىيىتىگــە تــەۋە بولمىغــان مىللەتلەرنــى ئاسسىمىلياتسـىيە قىلىش سىياسـىتى ۋە جەريانلىرى ھەققىـدە ئـاز بولمىغـان تەتقىقاتـلار ئېلىـپ بېرىلغـان بولــۇپ، كۆپىنچىســدە خىتــاي كوممۇنىســت ھاكىمىيىتــى دەۋرى ئاســاس قىلىنغــان. بــەك ئــاز بىــر قىســىم تەتقىقاتــلاردا مەلــۇم بىــر ســۇلاللىدىكى مىللەتلەرنىــڭ ئاسسىمىلياتســىيە بولــۇش جەريانــى تىلغــا ئېلىنغــان بولســىمۇ، خىتــاي مەدەنىيىتىنىــڭداۋامىنى ئوقۇش ›

-ئەسىرنىڭ ئاخىرىدا شەرقىي تۈركىستان مانجۇ – چىڭ ئىمپېرىيەسى تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنغاندىن كېيىـن، بـۇ بىپايـان زېمىننـى قانـداق ئىـدارە قىلىـش، ئۇنـى قانـداق قىلىـپ ئـۆز ھۆكۈمرانلىقىـدا مۇسـتەھكەم ۋە مۇقىــم ســاقلاش مەسىلىســى ئوتتۇرىغــا چىقىــپ تاكـى ھازىرغىچـە بـۇ زېمىنغـا ھۆكۈمرانلىـق قىلغۇچـى ھەرخىــل ھاكىمىيەتلەرنىــڭ ئــەڭ مۇھىــم باشــقۇرۇش سىياســىتى كۈنتەرتىپىدىكــى مۇھىــم مەســىلە بولــۇپ كەلــدى. بــۇ رايوندىكــى ئۈزلۈكســىزداۋامىنى ئوقۇش ›

  خىتــاي ھۆكۈمىتــى 137 يىللىــق شــەرقىي تۈركىســتان مۇســتەقىللىق دەۋاســىنى تېررورلــۇق دەپ تەبىرلــەپ كەلمەكتــە. ئىشــغالىيەت ۋە ئاسسىمىلياتســىيە سىياســىتىگە قارشــى شــەرقىي تۈركىســتان خەلقــى ئېلىــپ بېرىۋاتقــان دەۋانىــڭ سىياســىي ئىدېئولوگىيەســىنى پــان ئىســلامىزم ۋە پــان تۈركىســىزم بىلــەن باغلىغــان خىتــاي ھۆكۈمىتــى، شــەرقىي تۈركىســتاننىڭ كونتروللۇقــى ۋە مۇقىملىقىغــا كاپالەتلىــك قىلىــش ئۈچــۈن ئالــدى بىلــەن بــۇ ئىدېئولوگىيەنــى يوقىتىشــقا ئۇرۇنــدى. بــۇداۋامىنى ئوقۇش ›

رىـم ئىمپېراتـورى ماركـۇس ئارېلىيـۇس ئانتونىنـۇس )Marcus Aurelius Antoninus ،180 – 121( دەۋرىــدە رىمــدا 165 – يىلدىــن 180 يىلغىچــە 15 يىــل داۋامالشــقان يۇقۇملــۇق كېســەللىك يــۈز بەرگەنىــدى. رىــم ئىمپېرىيەســىنىڭ ئىقتىســادىي ۋە تىجارىتىگــە زىيــان كەلتۈرگــەن بــۇ يۇقۇملــۇق كېســەللىك يەنــە دۆلەتنىــڭ ئاجىزلىشىشــىغىمۇ ســەۋەب بولغانىــدى. رىــم ئىمپېرىيەســىدە 249 – يىلدىــن 262 – يىلغىچــە داۋامالشــقان يۇقۇملــۇقداۋامىنى ئوقۇش ›

  مۇھەممەدئەلى ئورخۇن   ئىلمىــي تەتقىقــات ئەســەرلىرىنى باشــقا يازمىلاردىــن ئايرىــپ تۇرىدىغــان مۇھىــم ئالاھىدىلىــك قوللىنىلغــان تەتقىقــات ئۇســۇلى ۋە مېتودىنىــڭ پەرقلىــق بولۇشــىدۇر. بۈگۈنكــى ئاكادېمىــك دۇنيــادا بولســا تەتقىقاتلارنــى ئىلمىــي ئۇســۇل بىلــەن ئېلىــپ بېرىــش ئاللىبــۇرۇن تەكىتلــەپ ئولتۇرۇشــنىڭ ھاجىتــى قالمىغــان، ھەممــە بىلىدىغــان قائىدىگــە ئايلانــدى. مۇنداقچــە قىلىــپ ئېيتقانــدا، بىــر ئەسـەرنى ئىلمىـي بولماپتـۇ، دېگـەن ۋاقتىمىـزدا ئادەتتـە ئـۇداۋامىنى ئوقۇش ›

      دوتسىنت دوكتور ئەلى بۇراك خىتاي بىلەن ئامېرىكا ئوتتۇرىسىدىكى يەرشارىۋى رىقابەتنىڭ كۈنسېرى گەۋدىلىنىۋاتقانلىقى ئىنكار قىلغىلى بولمايدىغان ھەقىقەت. ھەتتا، ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى رىقابەت كەلتۈرۈپ چىقارغان جىددىيلىكنى بەزى تەھلىلچىلەر «يېڭى سوغۇق مۇناسىۋەتلەر ئۇرۇشى» دەپ تەسۋىرلەيدۇ. خىتاي يېقىنقى يىللاردا دۇنيانىڭ كۈچىيىۋاتقان يەر شارىۋى كۈچ دۆلەت بولۇش دەرىجىسىگە ئەمەلىيەتتە ئۇنداق ئاسان يەتمىدى.داۋامىنى ئوقۇش ›

ئادىلجان ئەرئۇيغۇر دۇنيــا تەرتىپــى ئۇقۇمــى يېقىنقــى بىــر نەچچــە يىلدىــن بېــرى خەلقئــارا مۇناســىۋەتلەردە كــۆپ تىلغــا ئېلىنىدىغــان ئۇقۇمغــا ئايلانـدى. بۇنىــڭ ســەۋەبىنى غەربنىــڭ كۈچىنىــڭ ئاجىزلىشىشـى، خىتـاي ۋە باشـقا ئاسـىيا دۆلەتلىرىنىـڭ بـاش كۆتۈرۈشـى بىلەن غەربنىڭ قىممەت قاراشـلىرىنى ۋە ئۇلار بەرپا قىلغـان دۇنيـا سىستېمىسـىنى رەت قىلىشـقا باشلىشـى دەپ قاراشـقا بولىـدۇ. يېڭـى دۇنيـا تەرتىپـى مەسىلىسـى ھەقىقەتەنداۋامىنى ئوقۇش ›

  م. تەڭرىقۇت ئەنگلىيەلىــك سىياســەت پەيالســوپى تومــاس خوببىــس تەرىپىدىــن يېزىلغــان «لېۋىياتــان» )1651 )سىياســەت ئىلمــى تارىخىدىكــى ئــەڭ ئۇلــۇغ ئەســەرلەردىن بىرىــدۇر. بــۇ ئەســەرنى زامانىمىزدىكــى ھوقــۇق مەركەزگــە مەركەزلەشــكەن دۆلــەت سىستېمىســىنىڭ خەرىتىســى، شــۇنداقلا رېئــال سىياســەتنىڭ ئەقلىـي يەشمىسـى دەپ قاراشـقا بولىـدۇ. سىياسـەت پەلسەپەسـى ماكئاۋېللىدىــن بــۇرۇن ۋە كېيىــن دەپ ئىككــى چــوڭ دەۋرگــە ئايرىلغــان بولــۇپ، ئەگــەر رېئــالداۋامىنى ئوقۇش ›

ئادىلجان ئەرئۇيغۇر قورقــۇش تەبىئىــي ۋە ئىنســانىي بىــر تۇيغــۇ بولـۇپ، ئىنسـان ھاياتىنـى داۋاملاشتۇرۇشـنىڭ بىـر شـەرتىدۇر. ئىنسـان ئۆزىگـە ناتونـۇش، بىلمەيدىغـان، ســەۋەبىنى چۈشــەنمەيدىغان، ئىزاھلىيالمايدىغــان ياكــى چۈشــىنەلمىگەن نەرســىلەردىن قورقىــدۇ. بۇرۇنقــى ئىنســانلارنىڭ گۈلدۈرمامــا، چاقمــاق چېقىــش قاتارلىــق تەبىئــەت ھادىســىلىرىدىن قورقۇشــىنىڭ ســەۋەبىنىڭ مۇشــۇ ئىكەنلىكــى ئىلگىــرى ســۈرۈلىدۇ. ۋاقىتنىــڭ ئۆتۈشــىگە ئەگىشــىپ تەبىئــەت ھادىســىلىرىنىڭ ســەۋەبىنى چۈشـەنگەن ئىنسـان، بۇ قورقۇشتىن قۇتۇلغانىدى.داۋامىنى ئوقۇش ›