ئادىلجان ئەرئۇيغۇر دۇنيــا تەرتىپــى ئۇقۇمــى يېقىنقــى بىــر نەچچــە يىلدىــن بېــرى خەلقئــارا مۇناســىۋەتلەردە كــۆپ تىلغــا ئېلىنىدىغــان ئۇقۇمغــا ئايلانـدى. بۇنىــڭ ســەۋەبىنى غەربنىــڭ كۈچىنىــڭ ئاجىزلىشىشـى، خىتـاي ۋە باشـقا ئاسـىيا دۆلەتلىرىنىـڭ بـاش كۆتۈرۈشـى بىلەن غەربنىڭ قىممەت قاراشـلىرىنى ۋە ئۇلار بەرپا قىلغـان دۇنيـا سىستېمىسـىنى رەت قىلىشـقا باشلىشـى دەپ قاراشـقا بولىـدۇ. يېڭـى دۇنيـا تەرتىپـى مەسىلىسـى ھەقىقەتەنداۋامىنى ئوقۇش ›

  م. تەڭرىقۇت ئەنگلىيەلىــك سىياســەت پەيالســوپى تومــاس خوببىــس تەرىپىدىــن يېزىلغــان «لېۋىياتــان» )1651 )سىياســەت ئىلمــى تارىخىدىكــى ئــەڭ ئۇلــۇغ ئەســەرلەردىن بىرىــدۇر. بــۇ ئەســەرنى زامانىمىزدىكــى ھوقــۇق مەركەزگــە مەركەزلەشــكەن دۆلــەت سىستېمىســىنىڭ خەرىتىســى، شــۇنداقلا رېئــال سىياســەتنىڭ ئەقلىـي يەشمىسـى دەپ قاراشـقا بولىـدۇ. سىياسـەت پەلسەپەسـى ماكئاۋېللىدىــن بــۇرۇن ۋە كېيىــن دەپ ئىككــى چــوڭ دەۋرگــە ئايرىلغــان بولــۇپ، ئەگــەر رېئــالداۋامىنى ئوقۇش ›

ئادىلجان ئەرئۇيغۇر قورقــۇش تەبىئىــي ۋە ئىنســانىي بىــر تۇيغــۇ بولـۇپ، ئىنسـان ھاياتىنـى داۋاملاشتۇرۇشـنىڭ بىـر شـەرتىدۇر. ئىنسـان ئۆزىگـە ناتونـۇش، بىلمەيدىغـان، ســەۋەبىنى چۈشــەنمەيدىغان، ئىزاھلىيالمايدىغــان ياكــى چۈشــىنەلمىگەن نەرســىلەردىن قورقىــدۇ. بۇرۇنقــى ئىنســانلارنىڭ گۈلدۈرمامــا، چاقمــاق چېقىــش قاتارلىــق تەبىئــەت ھادىســىلىرىدىن قورقۇشــىنىڭ ســەۋەبىنىڭ مۇشــۇ ئىكەنلىكــى ئىلگىــرى ســۈرۈلىدۇ. ۋاقىتنىــڭ ئۆتۈشــىگە ئەگىشــىپ تەبىئــەت ھادىســىلىرىنىڭ ســەۋەبىنى چۈشـەنگەن ئىنسـان، بۇ قورقۇشتىن قۇتۇلغانىدى.داۋامىنى ئوقۇش ›

تانەر ئاي        ب ب س (BBC) نىڭ ئۇكرائىنانىڭ كىيىۋ رايونىدا  ئۆتكۈزگەن بىر سۆھبەت خاتىرىسى نۇرغۇن كىشىنىڭ دىققىتىنى  تارتقان بولسا كېرەك. ب ب س مۇخبىرلىرى سۆھبەت ئۆتكۈزگەن 50 ياشلىق بىر ئۇكرائىنالىق ئايالنىڭ بۇ يىل 7- مارتتا رۇس ئەسكەرلىرىنىڭ كوللېكتىپ باسقۇنچىلىقىغا ئۇچرىغانلىقىنى، ئۇلارغا توسالغۇ بولماقچى بولغان يولدېشىنى نەق مەيداندا ئېتىپ ئۆلتۈرۈۋەتكەنلىكىنىداۋامىنى ئوقۇش ›

  يالقۇن ئۇلۇغيول   خىتاينىـڭ خەلقئارالىـق سـەھنىدىكى كۈچلـۈك دۆلەتلــەر قاتارىدىــن ئــورۇن ئېلىشــى خەلقئارالىــق مۇناسـىۋەت مۇتەخەسسىسـلىرى ئارىسـىدا كەسـكىن مۇنازىرەلەرگــە ســەۋەب بولماقتــا. تەتقىقاتچىــلار كــەڭ دائىرىــدە خىتاينىــڭ يۈكسىلىشــى ۋە جاھانگىرلىكتىـن كېيىنكـى خەلقئارالىـق تۈزۈمگـە )Post – Hegemonic International Order( بولغــان تەســىرىنى خىتاينىــڭ 21 – ئەســىردىكى قىممـەت قـاراش تەشـۋىقاتى، تەرەققىيـات ئەندىزىسـى، ئــورگان قۇرۇلمىســى ۋە تاشــقىداۋامىنى ئوقۇش ›

  مۇھەممەدئەلى ئورخۇن     خىتـاي خەلـق ئازادلىـق ئارمىيەسـى 1927 – يىلـى 8 – ئاينىـڭ 1 – كۈنىنـى قۇرۇلغـان كۈنـى سـۈپىتىدە قوبــۇل قىلىــدۇ. ھالبۇكــى، گومىنــداڭ بىلــەن كوممۇنىســتىك پارتىيــە ئوتتۇرىســىدىكى تۇنجــى ھەمكارلىـق مەزگىلىـدە يـې تىـڭ مۇسـتەقىل پولكـى ئاللىقاچــان كوممۇنىســتىك پارتىيەنىــڭ قوشــۇنى ئىــدى. 1927-يىلــى 4 – ئاينىــڭ 12 – كۈنــى جيــاڭ جېيشــىداۋامىنى ئوقۇش ›

    م. تەڭرىقۇت   ترامــپ ئامېرىكاغــا پىرېزىدېنــت بولغــان تــۆت يىلنــى ئامېرىــكا ۋە دۇنيــا سىياســىتىنىڭ بۇرۇلـۇش نۇقتىسـى دېسـەك ئاشـۇرۇۋەتكەن بولمايمىـز. چۈنكـى بــۇ دەۋردە بــۇرۇن ســۇ يۈزىگــە چىقمىغــان نۇرغــۇن زىددىيەتلــەر ئۆزىنــى كۆرســەتتى، دۇنيــا سىياســىتىدە تەرەپلــەر ئېنىــق بولۇشـقا باشـلىدى، بىزگـە يۈرگۈزۈلگەن زۇلـۇم دۇنيا دۆلەتلىرى تەرىپىدىــن تارىختــا كۆرۈلــۈپ باقمىغــان دەرىجىــدە دىققــەت – نەزەرگــەداۋامىنى ئوقۇش ›

مۇقەددىمە غەربتە ئوتتۇرىغا چىققان ئۇقۇمىنى ئاساس قىلغان، ئەمما يېقىنقى يىللاردا تۈرك تىلىدا كەڭ قوللىنىلغان «رادىكال» سۆزىنىڭ تېرمىنولوگىيەلىك مەنىسىنى ئەتراپلىق ھالدا يورۇتۇپ بېرىش، يۇقىرىدىكى ماۋزۇدا ئىپادىلەنگەن تېمىنى تەتقىقات سۈپىتىدە ئوتتۇرىغا قويۇشتىكى ئاساسلىق قىيىنچىلىقنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ. تۈرك تىل تەتقىقات ئىنستىتۇتىنىڭ ئەڭ يېڭى لۇغىتىدىن «يىلتىزى بار، قەتئىي، ئەسەبىيەتچى» ۋە «ئەسەبىيلىك» مەنىسىنى بىلدۈرىدىغان بۇداۋامىنى ئوقۇش ›

  دوكتور نەبىجان تۇرسۇننىڭ «ئۇيغۇر ئومۇمىي تارىخى»نىڭ « شەرقىي تۈركىستان جۇمھۇرىيىتى تارىخى» قىسىملىرى ئالمۇتادا سىلاۋىيان يېزىقىدا تارقىتىلىشقا باشلىدى   ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ قەدىمدىن ھازىرغىچە بولغان نەچچە مىڭ يىللىق ۋە كۆپ ئەسىرلىك ئومۇمىي تارىخىنىڭ دۇنيا يۈزىدىكى ھازىرغىچە يورۇق كۆرگەن ئەڭ تەپسىلىي سەمەرىسى — ئىستېداتلىق، مول ھوسۇللۇق ئۇيغۇر تارىخشۇناسى، تارىخ پەنلىرى دوكتورى نەبىجانداۋامىنى ئوقۇش ›

2021-يىلى 12-ئاينىڭ 25-كۈنى ماشىڭرۈي «شىنجاڭ ئاپتونۇم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتى» گە سىكىرىتار بولۇپ تەيىنلەنگەندىن كىيىن، مۇھاجىرەتتىكى، بولۇپمۇ تۈركىيەدىكى بىر قىسىم ئۇيغۇرلارنىڭ يۇشۇرۇن ئېڭىدا ساقلىنىپ كېلىۋاتقان ۋەتەننىڭ ۋەزىيىتى «ياخشىلىنىپ قالسا» دېگەن ئەيمىنىشلىك تەلپۈنۈشلەر زاھىر بولۇشقا باشلىدى.  خېلى خېلى ئۇقۇمۇشلۇقلارنىڭمۇ ئاڭلىق ياكى ئاڭسىز رەۋشتە «ياخشىلىنىپ قالسا» دېگەن ئۈمىدلىك تەسەۋۋۇرلىرىغا شاھىت بولدۇم. ناۋادا ۋەتەننىڭداۋامىنى ئوقۇش ›